Hội chứng bệnh thối vây - thối mang - thối miệng do Columnaris

Flavobacterium columnare (trước đây được gọi là Flexibacter columnaris) có liên quan đến nhiễm trùng da và mang của cá koi. Loài vi khuẩn này được tìm thấy trong mọi môi trường nước, cũng như trên cá koi và thích nhiệt độ cao hơn 15 ° C (59 ° F) Nước càng ấm, vi khuẩn này càng nhanh chóng lây nhiễm cho cá koi nhạy cảm. Lượng chất hữu cơ cao - và đặc biệt là thức ăn thừa - thúc đẩy sự phát triển của F. columnare và do đó, quản lý hồ tốt để đảm bảo rằng không có thức ăn còn sót lại sau khi cho koi ăn. Nói chung, bất kỳ điều kiện căng thẳng nào như chất lượng nước kém - nồng độ nitrit cao hoặc oxy hòa tan thấp - có thể dẫn đến bùng phát F.columnare ở koi. Nghiên cứu gần đây cho thấy vi khuẩn này ít gây hại trong nước mềm hơn so với trong nước cứng. Tuy nhiên, một khi nhiễm vi khuẩn Flavobacterium columnare, tùy thuộc vào nhiệt độ, nó có thể lây lan nhanh chóng trong cá koi bị ảnh hưởng, dẫn đến tử vong.

Nhận dạng Fin Rot (Thối vây)

Cá koi bị thối vây sẽ có biểu hiện ban đầu là vây bị đỏ, sau đó là sự phát triển của các vùng trắng nhỏ ở đầu vây. Nếu những vùng trắng này không được xử lý nhanh chóng, nhiễm trùng sẽ bắt đầu ăn dần vây và cuối cùng toàn bộ vây có thể bị tiêu biến. Nếu điều này xảy ra, nhiễm trùng có thể lan vào cơ thể của cá koi và tại thời điểm này, việc cứu cá bị nhiễm bệnh có thể khó khăn. Cá koi bị thối vây có thể không có bất kỳ dấu hiệu hành vi bất lợi nào trong giai đoạn đầu của quá trình lây nhiễm, vì vậy việc kiểm tra thể chất chặt chẽ là điều cần thiết để phát hiện bệnh sớm trước khi nó có thể trở thành vấn đề.

Điều trị bệnh thối vây

Ngay khi nghi ngờ bị thối vây, hãy đưa cá koi bị nhiễm bệnh ra khỏi ao và bôi thuốc điều trị tại chỗ thích hợp cho vùng bị bệnh. Có thể sử dụng green malachite, kháng sinh, tiếp theo là keo ong. Nếu tình trạng nhiễm trùng trở nên nhiều hơn và vây thực sự đang bị tiêu biến và việc điều trị tại chỗ vẫn chưa ngăn chặn được tình trạng này, có thể cần phải cắt bỏ phần vây bị nhiễm bệnh. Trước khi làm điều này, luôn luôn tìm lời khuyên từ bác sĩ thú y hoặc chuyên gia sức khỏe cá koi. Sau khi tiến hành gây mê cho cá Koi, hãy cắt bỏ phần vây phía sau khu vực bị mẩn đỏ bằng một chiếc kéo sắc. Sau khi hoàn thành, hãy bôi thuốc điều trị tại chỗ cho phần vây mới lộ ra để giúp ngăn ngừa tái nhiễm. Nếu vây đã biến mất hoàn toàn và phần gốc của vây bị nhiễm bệnh đỏ và đau, có thể là nhiễm trùng đã lan vào bên trong cá koi và do đó, có thể cần phải điều trị thêm và nên tìm lời khuyên từ bác sĩ thú y địa phương hoặc chuyên gia sức khỏe cá koi để có hướng hành động tốt nhất. Có thể dùng biện pháp phân lập vi khuẩn để xác định loại thuốc kháng sinh nào tốt nhất cho đàn cá của bạn. Cũng có thể nên thêm chất điều trị chống vi khuẩn vào ao để giúp giảm mức vi khuẩn.

Nhận dạng thối mang

Các dấu hiệu của bệnh thối mang có thể không được nhận thấy cho đến khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng, vì không dễ kiểm tra mang. Cần biết rằng một số bệnh khác nhau gây ra xói mòn mang, bao gồm cả Koi Herpesvirus (KHV). Vì vậy, bệnh chỉ có thể được nghi ngờ khi nó đã chuyển sang giai đoạn ảnh hưởng đến hành vi của cá koi của bạn. Cá koi bị thối mang nặng có thể biểu hiện một số hoặc tất cả các triệu chứng sau: nó có thể lờ đờ và dành nhiều thời gian ở dưới đáy ao, hoặc trên bề mặt ở những khu vực nước có nhiều ôxy, chẳng hạn như xung quanh đĩa sủi hoặc luồng nước. Có thể nhận thấy chuyển động mang nhanh chóng hoặc tăng lên. Trong khi treo mình ở những khu vực này, cá koi bị ảnh hưởng có thể gặp khó khăn trong việc duy trì cân bằng trong nước và nằm nghiêng từ bên này sang bên kia. Bạn cũng có thể nhận thấy rằng cá bị nhiễm bệnh bơi lội thất thường theo thời gian và thậm chí có thể đâm vào thành ao. Trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng (và thường là những trường hợp gây tử vong), mắt của koi sẽ trũng xuống. Nếu ghi nhận bất kỳ thay đổi hành vi nào trong số này, điều quan trọng là phải bắt cá và kiểm tra tình trạng mang của chúng.

Việc nhiễm vi khuẩn Flavobacterium columnare ở mang ít xảy ra hơn là trên vây và da. Thông thường, nhiễm trùng bắt đầu từ đầu của các sợi mang, tiến dần lên phía trên vòm mang, để lại mô chết phía sau vi khuẩn tiến lên. Những người nuôi cá koi có kinh nghiệm có thể lấy một mẫu nhỏ mô mang và đặt nó lên lam kính hiển vi, để vài phút trước khi kiểm tra. Vi khuẩn F. columnare tập hợp thành từng sợi trông giống như sợi cỏ khô trong đống cỏ khô. Đôi khi, nhiễm F. columnare xảy ra cực kỳ nhanh chóng và nhiễm toàn thân, tức là lây lan khắp các cơ quan chính của cơ thể và không có dấu hiệu tổn thương ngay lập tức ở mang.

Điều trị bệnh thối mang

Trong giai đoạn đầu của bệnh thối mang do Columnare gây ra, sử dụng phương pháp tắm muối với tỷ lệ 100g trên 4,5 lít (1 gallon) nước trong 10 phút có thể giúp ích cho cá koi bị ảnh hưởng. Trong trường hợp nghiêm trọng, hãy tìm lời khuyên từ bác sĩ thú y hoặc chuyên gia về cá koi tại địa phương về những phác đồ điều trị bổ sung có thể được yêu cầu. Cũng có thể nên sử dụng phương pháp điều trị chống vi khuẩn, chẳng hạn như Virkon S Aqua, để giảm tải lượng vi khuẩn trong ao.

Nhận dạng bệnh thối miệng (Cotton wool)

Bệnh thối miệng được bao gồm ở đây, vì nó thường bị nhầm lẫn với columnaris vì cái tên phổ biến, mặc dù nguyên nhân rất có thể là do Aeromonas hydrophila .Lúc đầu, một đốm trắng nhỏ có thể xuất hiện trên mũi của koi. Nếu không điều trị tại chỗ, điều này sẽ lan rộng và dẫn đến viêm miệng, do đó có thể dẫn đến da đổi màu vàng hoặc trắng. Vì da bị viêm và có thể thay đổi màu sắc, bệnh đôi khi bị nhầm lẫn với nấm. Cá koi không được điều trị sẽ từ từ mất khả năng ăn uống và bắt đầu trở nên gầy hơn. Nó cũng sẽ dành nhiều thời gian hơn ở những khu vực có nhiều nước ôxy, chẳng hạn như gần khu vực thác nước, sủi khí. Cá koi bị ảnh hưởng cũng có hành vi khác với đàn và dành nhiều thời gian của nó để tách biệt với những con koi khác trong hồ, chỉ đơn giản là treo mình trong nước với vây bị kẹp. Nếu không được điều trị, koi bị nhiễm bệnh sẽ chết đói vì khi nhiễm trùng lan rộng, nó sẽ không thể ăn được.

Điều trị thối miệng

Trong giai đoạn đầu, điều trị đơn giản với keo ong có thể ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, nếu nó trở nên nặng hơn, bạn có thể cần tìm lời khuyên từ chuyên gia sức khỏe cá koi tại địa phương của bạn, có thể phải lấy mẫu vật ở miệng cá bằng tăm bông và gửi đi để phân tích. Kết quả của việc này xác định loại kháng sinh sẽ sử dụng nếu cần dùng kháng sinh! Đây thường chỉ là biện pháp cuối cùng sau khi các phương pháp điều trị khác có thể thất bại. Thuốc kháng sinh sẽ được dùng dưới dạng tiêm, vì nhiều khả năng cá koi bị bệnh sẽ mất khả năng ăn uống. Cũng có thể nên thêm chất điều trị chống vi khuẩn vào ao để giúp giảm mức vi khuẩn.

Bệnh Columnaris trên da

Cá koi dễ bị nhiễm vi khuẩn Flavobacterium columnare vì một số lý do. Hãy nhớ rằng columnaris tồn tại ngay cả trên cá Koi khỏe, nhưng hệ thống miễn dịch của chúng có thể ngăn chặn bất kỳ sự lây nhiễm tiềm ẩn nào. Nếu koi trở nên căng thẳng và hệ thống miễn dịch của chúng bị tổn hại, thì vi khuẩn Columnaris sẽ nhanh chóng lây nhiễm sang cá. Điều kiện nước kém, chẳng hạn như ô nhiễm nước ao với amoniac hoặc nitrit, không chỉ khiến koi bị căng thẳng mà còn tạo điều kiện cho sự lây lan của Columnaris cho tất cả koi. Tương tự, nồng độ oxy hòa tan thấp trong những tháng ấm áp nhất dường như cũng thúc đẩy sự bùng phát của Columnaris. Nước kém sục khí ảnh hưởng đến hệ thống lọc sinh học, hệ thống này trở nên kém hiệu quả hơn, dẫn đến tình trạng nước xấu đi và đi kèm với đó là sự gia tăng tải lượng hữu cơ. Tải trọng hữu cơ trong ao nhìn chung là không nhìn thấy được, bao gồm chất nhầy bong ra và các mảnh tế bào chết. Chúng tạo thành nguồn thức ăn quan trọng cho F. columnare phát triển và lây bệnh cho Koi. Một khi koi đã bị nhiễm bệnh nó sẽ lây lan rất nhanh và khi nhiễm toàn thân thường gây tử vong cho Koi.

Điều trị Columnaris trên da

Trong giai đoạn đầu, việc áp dụng phương pháp điều trị tại chỗ như keo ong, hoặc thậm chí xanh malachite và keo ong, có thể đủ để tôi ngăn ngừa nhiễm trùng thêm. Tuy nhiên, một khi gặp phải tình trạng nâng hoặc giảm cân, bạn nên tìm lời khuyên thêm từ chuyên gia vì việc sử dụng các chất chống vi khuẩn, qua đường tiêm hoặc trong thức ăn, có thể là biện pháp cuối cùng. Nên lấy một miếng gạc và kết quả phân tích theo sau về chất chống vi khuẩn để sử dụng. Trong khi sử dụng thuốc diệt khuẩn, nên duy trì điều trị tại chỗ cho đến khi cá koi bắt đầu có dấu hiệu hồi phục. Sau đó, tần suất của điều này có thể được giảm bớt. Tuy nhiên, nếu cá koi bị nhiễm bệnh sưng to và nhiều vảy nổi lên, thì khả năng hồi phục là không thể và cách tốt nhất có thể là giết cá koi một cách nhân đạo để ngăn chặn bất kỳ đau khổ kéo dài nào. Nếu nhiều cá koi xuất hiện các triệu chứng, có thể cần phải tiến hành xử lý ao để giảm mức vi khuẩn.

Xử lý ao chung

Nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn Columnaris, tốt hơn hết bạn nên thêm thuốc điều trị chống vi khuẩn như Virkon S Aqua vào ao để giảm tải lượng vi khuẩn trong nước. Có thể sử dụng các phương pháp điều trị như Chloramine T, với liều lượng 1g trên 4500 lít (1000 gallon), nhưng chỉ cần hết sức thận trọng trong môi trường nước mềm, vì hóa chất này có hại cho cá koi trong những điều kiện này. Ngoài ra, thuốc tím thích hợp hơn ở những vùng nước mềm với liều lượng 1,5gr/1000 lít (220 gallon). Ngoài việc xử lý nước để giảm lượng vi khuẩn, điều quan trọng là phải giảm tải lượng hữu cơ tổng thể trong các bộ lọc và ao thông qua việc tăng cường bảo trì và thay nước.

Phòng ngừa

Flavobacterium columnare đặc biệt gây nhiễm trùng ở cá koi đã bị căng thẳng, vì vậy cách quản lý tốt là xác định nguyên nhân cơ bản gây căng thẳng ở cá. Các chấn thương cơ thể dẫn đến tổn thương da cũng dễ bị nhiễm trùng. Nếu hồ có nồng độ ôxy hòa tan trong nước thấp, nuôi quá nhiều và chất lượng nước kém (đặc biệt là hàm lượng amoniac cao) có thể làm cho nhiễm khuẩn columnaris nhiều hơn. Việc chăm nuôi tốt và bảo trì hệ thống thường xuyên sẽ giúp ngăn ngừa sự bùng phát của vi khuẩn columnaris. Nhiệt độ nước tăng cao thêm cũng làm nghiêm trọng tình trạng của  columnaris, nên đối với các hồ có hệ thống nâng nhiệt, cần chú ý đến các dấu hiệu của bệnh.